ทรงเสวยราชสมบัติในวันพุธ เดือน 5 ขึ้น 1 ค่ำ ปีกุน รวมดำรงสิริราชสมบัติ 16 ปี 6 เดือน และมีพระราชโอรส - พระราชธิดารวมทั้งสิ้น 82 พระองค์ พระองค์เสด็จสวรรคตเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 11 ขึ้น 15 ค่ำ ปีมะโรง เวลาทุ่มเศษ ตรงกับวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 รวมพระชนมพรรษา 64 พรรษา วัดประจำรัชกาล คือ วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ทรงเป็นธราชธกษัตริย์ที่ทำนุบำรุงประเทศ มีศาสนารุ่งเรืองเฟื่องฟู การปกครองแผ่นดินด้วยทศพิธราชธรรม ที่โดดเด่นที่สุดคือ นโยบายด้านต่างประเทศ เป็นกษัตริย์พระองค์แรกในบรุพทิศที่ทรงทราบภาษาอังกฤษ สื่อสารกับประเทศต่างๆ ทั้งยุโรปและอเมริกาเกือบทั้งหมด ทรงเปิดประเทศ พัฒนาบ้านเมืองให้เจริญทัดเทียมนานาอารยประเทศ นำพาบ้านเมืองให้พ้นวิกฤตของชาติได้อย่างสง่างามและดำรงความเป็นเอกราชไว้ได้ตลอดระยะ 17 ปีของการครองราชย์ พระองค์มีพระชนมายุยืนนานถึง 65 พรรษา สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคลำไส้ หลังเสด็จไปทอดพระเนตรสุริยุปราคา ต.หว้ากอ จ.ประจวบคีรีขันธ์ โดยพระองค์ทรงกำหนดเวลาสิ้นพระชนม์ของพระองค์เอง ทรงพระปรีชาสามารถเป็นที่เลื่องลือในวงการดาราศาสตร์ทั่วโลก ยูเนสโก ได้ประกาศเกียรติคุณให้พระองค์ท่านเป็นบุคคลสำคัญของโลกในสาขาการศึกษาวัฒนธรรม สังคมศาสตร์ มานุษยวิทยา การพัฒนาสังคมและสื่อสาร ประจำปี 2546-2547
|